قالی یا فرش نوعی زیرانداز بافته شده از الیاف پنبه، پشم و در بعضی مواقع از ابریشم است که به طور معمول برای پوشیدن زمین به کار می‌رود.
از آنجا که قالی و فرش همیشه نقش‌های زیبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبهٔ تزئینی آن نیز توجه میشود.
بشر از زمانی كه خود را شناخت و ضرورت وجود مومات زندگی روزمره را احساس نمود، به فكر داشتن منسوجی بود تا بتواند او را در برابر سرما و سختی زمین محافظت نماید. پشم و موی حیواناتی نظیر گوسفند و بز، اولین یافته های بشر برای برآوردن این نیاز بود و متعاقباً پوست این حیوانات اولین زیرانداز یا به عبارت دیگر فرش منسوج بود.
به دنبال تغییر و تحول و پیشرفت در زندگی، بشر یاد گرفت كه می تواند با به هم آمیختن و فشردن رشته های پشم، زیراندازی ضخیم تر و گرم به نام نمد تهیه نماید. و به دنبال آن با فراگیری فنون ریسندگی و تابندگی، نخهای پشمی را تولید نمود .
تبدیل الیاف به نخ، ریسندگی نامیده می شود. انسان از هزاران سال پیش به این موضوع پی برده بود که اگر دسته ای از الیاف را با کشش دادن، موازی کرده و آن را تاب دهد فشار و اصطکاک سطحی به وجود آمده بین
الیاف، باعث درگیری آن ها به یکدیگر شده و رشته ای مقاوم تر را تشکیل می دهند که همان نخ است. این عمل اساس تبدیل الیاف به نخ است که ریسندگی نامیده می شود.
ریسندگی بر سه اصل استوار است:
1) کشش دادن و موازی کردن الیاف.
2) تاب دادن.
3) پیچیدن و تولید نخ.
برای اولین بار با ادغام رشته نخهای افقی و عمودی نخ های پشم، گلیم را ابداع كرد و این سرآغازی بود برای ابداع فرش گره دار یا پرزدار كه هنر و فنی پیشرفته تر بود.
تاكنون تاریخ دقیق این ابداعات برای ما مشخص نشده است، اما در میان فرشهای گره دار، قدیمی ترین یافته، مربوط به پنج قرن قبل از میلاد مسیح می باشد. این فرش كه به دلیل محل یافتن آن در اعماق یخهای دره های پازیریك با نام فرش پازیریك شهرت جهانی یافته، توسط سرگئی رودنكو، باستان شناس معروف روس كشف گردید.
تمامی نقش و نگاره های موجود بر روی این فرش مشابهت فراوانی با نگاره ها و حجاریهای كاخ تخت جمشید در ایران دارد. این شباهت به اندازه ای است كه كاشف آن در اولین دقایق اكتشاف در سال 1947 میلادی اظهار نمود: "تخت جمشید را به یاد می آورد".
به غیر از فرش پازیریك كه تقریباً سالم ترین فرش است كه از گذشته های بسیار دور به زمان ما رسیده، پاره فرشهایی نیز چه در ایران و چه در خارج از آن كشف گردیده كه مشهورترین آنها قطعات كشف شده در اكتشافات شهر قومس در نزدیكی دامغان و همچنین قطعات كشف شده در شهر سوختة سیستان می باشند.
درباره این سایت